مسئولیت مهندس طراح معماری (1)

(جلسه اول کانال حقوق مهندسی – بخش دوم)

سوال: آیا تائید نقشه های معماری توسط شهرداری در صورت وجود ایراد معماری، شهرداری هم مسئولیت دارد؟

پاسخ: نخیر، شهرداری مسئولیتی ندارد. مسئولیت تام برعهده مهندس طراح معماری است. شهرداری عمدتا از لحاظ فضاها نقشه را کنترل می­کند و تقاضای تغییرات را به طراح می­دهد. شهرداری فقط زور دارد!!

بازخوانی یک پرونده: (مسئولیت طراح معماری)

در شهر گرگان یک نقشه معماری طراحی می­شود که در آن شیب رمپ و شعاع داخلی رمپ که از همکف به زیرزمین می­رفت به گونه ای طراحی شده بود که دارای قوس زیادی بود. نقشه های معماری، هم دارای مهر طراح معمار و هم مهر شهرداری بود.

ساختمان دارای چهار طبقه و هر طبقه دارای دو واحد بود. چهار پارکینگ در همکف و چهار پارکینگ در زیرزمین طراحی شده بود. ساختمان مطابق نقشه ساخته می­شود و پایانکار هم می­گیرد و به تعداد هشت واحد فروخته می­شود. بهره برداران پارکینگ­های زیرزمین برای ورود به به پارکینگ مشکل داشتند، چون برای ورود خودرو می­بایست حداقل با شش فرمان این عمل را انجام دهند. بنابراین تصمیم می­گیرند با سازنده تماس بگیرند و مشکل را بیان کنند، پس از تماس با سازنده جواب سربالا از او می­گیرند و سازنده توجهی نمی­کند. بهره برداران تصمیم داشتند قراردادشان را فسخ کنند که موفق نشدند. (در سفر چهارم بحث خواهد شد که این قرارداد ها بین بهره برداران و فروشنده قابل فسخ نیست چون در قانون بحثی وجود دارد با عنوان “خیار عیب” که در قراردادها ساقط می­شود و خریدار نمیتواند قرارداد را فسخ کند.) به هر حال بهره برداران چهار واحد که پارکینگ هایشان در زیرزمین بود از سازنده در دادگاه طرح شکایت کردند.

طبق خواسته خواهان و نظر کارشناسان، سازنده به دادگاه احضار شد. وی مدعی بود که مقصر نیستم چرا که شهرداری برای ساختمان پایانکار داده و بنده مطابق نقشه­ های ابلاغی از سوی شهرداری ساخته ­ام و حتی ساختمان دارای مجری ذیصلاح و چهار ناظر از جمله مهندس ناظر معماری بوده است.

کارشناس رسمی یک نفره و هیات کارشناسی سه نفره رای یکسانی داشتند و در ابتدا با شهرداری وارد مذاکره شدند، نماینده ای از معاونت معماری و شهرسازی شهرداری و وکلای شهرداری ثابت کردند که طبق مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، شهرداری مسئولیتی ندارد و مسئول تام طراح معماری است و ایشان ضامن هستند، در حالیکه شهرداری فقط کنترل کننده است. بنابراین شهرداری از سیکل مقصرین خارج شد کارشناسان همزمان با طراح معمار، به سراغ ناظر معماری هم رفتند، ایشان و سازنده اظهار داشتند که این ایراد به من ربطی ندارد و من مثل یک مرده شور هستم، نقشه را داده اند و طبق نقشه نظارت کرده ­ام. کارشناسان ضمن تایید حرف های ناظر معماری، اتفاق نظر داشتند که یکی از وظایف ناظر پایش نقشه هاست و طبق مبحث دوم مقررات ملی ناظر می­بایستی نسبت به نقشه ها قضاوت مهندسی هم روی نقشه ها داشته باشد؛ درنتیجه ناظر معماری با توجه به داشتن علم معماری و شیب و قوس مورد نیاز رمپ، باید یک دستور کار به مالک ابلاغ می­کرد تا با مراجعه به طراح معماری و شهرداری، نقشه شیب و قوس رمپ را اصلاح کند و حتی اگر ناظر چنین گزارشی به شهرداری می­داد تبرئه می­شد. حتی اگر ناظر مکاتبه ای با مالک هم داشت تبرئه می­شد.

در نهایت ناظر معماری که ناظر هماهنگ کننده هم بود به علت عدم پایش نقشه ها 10% ، طراح معماری 20% ، مجری ذیصلاح مندرج در پروانه 25% و سازنده هم 45% تقصیر گرفتند.

سوال: با توجه به اینکه ساختمان دارای مجری ذیصلاح است چرا باید سازنده هم تقصیر بگیرد؟

پاسخ: قرارداد مجری با سازنده به صورت مدیریت پروژه بوده و مجری دستی در اجرا نداشته است، قراردادهای اجرا را سازنده فاقد صلاحیت انجام می­داده است.

این موضوع با یک مثال برای همه روشن می­شود.

فرض کنید من ماشینی دارم و خودم گواهینامه رانندگی ندارم، برای کسب درآمد با راننده ای که دارای گواهینامه رانندگی است قراردادی می­بندم به این صورت که با ماشین من مسافرکشی کند و درآمد حاصل بین ما به نسبت ۵۰ درصد تقسیم شود. کار شروع می­شود، اما بین کار، گاهی من هم رانندگی می­کنم، راننده اصلی هم گاهی حضور دارد. عابر پیاده ای با ماشین زمانی که من درحال رانندگی هستم تصادف و فوت می­کند. در اینصورت من به عنوان مباشر و سبب اصلی دستگیر می­کنند، راننده گواهینامه دار هم دستگیر می­شود و علت آن هم این است که طبق قانون راننده ترک فعل انجام داده است.

به همین علت، سازنده برای دخالت در امری که تخصص نداشته و همچنین قراردادهای اجرا به نام سازنده بوده نه مجری و مباشر اصلی است، بنابراین بیشترین تقصیر و ۴۵ درصد تقصیر گرفته است. و مجری به علت ترک فعل 25 درصد تقصیر گرفته است.

کل هزینه اصلاح رمپ 60 میلیون تومان شد، چون ستونی وجود داشت که مانع از اصلاح قوس رمپ می­شد. در نتیجه طراحی سازه ای هم وارد بحث شد، که محاسب اظهار داشت با جابجایی ۱۵ سانتیمتر ستون، می­شود قوس را اصلاح کرد. جابجایی ستون هزینه زیادی دارد. اگر در حین ساخت ستون 15 سانتیمتر جابجا می­شد با اینکه تخلفی صورت گرفته ولی شعاع رمپ اصلاح می­شد. تخلفی که در جهت اصلاح باشد معمولاکسی محکوم نمی­شد. به هر صورت دستور اصلاح صادر و هزینه آن هم برآورد شده است.

نتیجه پرونده: اگر چه نقشه های معماری توسط شهرداری مهر می­شود ولی مسئولیت تام برعهده طراح معماری است و شهرداری  با مهر و امضا نقشه ها مسئولیتی ندارد و طبق مبحث دوم مقررات ملی ساختمان مسئولیت تام بر عهده مهندس طراح معمار می­باشد و شهرداری صرفا کنترل کننده است.

این نتیجه براساس پرونده ای واقعی و رویه های حاکم استخراج شده است .

کلیک کنید و بیشتر بدانید 

انستاگرام ما